In de mondzorg worden vaak ontstekingen aangetroffen, zoals wortelpuntontstekingen of ontstekingen aan het tandvlees. Het is cruciaal om te benadrukken dat zelfzorg essentieel is, vooral bij ontstekingen aan het tandvlees. De behandeling vergt veel tijd en dient regelmatig te gebeuren. Doorgaans zijn bacteriën de hoofdoorzaak van ontstekingen. Mensen vragen zich vaak af waarom ze moeite zouden doen met instrumenten zoals tandsteenschrappers, floss en tandenstokers, als ze gewoon wat antibiotica kunnen gebruiken en alles weer in orde is. Toch werkt het niet zo eenvoudig.
Antibiotica en tandvleesontsteking
Het aantonen van de effectiviteit van antibiotica bij een ernstige tandvleesontsteking, zoals parodontitis, is helaas niet mogelijk. Antibiotica biedt hier geen oplossing. Bij parodontitis ontstaat er een diepe spleet tussen tand en tandvlees, waar u zelf niet meer bij kunt komen. Tandsteen en bacteriën hopen zich daar op. Als enkel antibiotica worden genomen zonder dat een mondhygiënist of parodontoloog onder het tandvlees reinigt, kan dit een abces veroorzaken. Het tandvlees sluit zich van boven af terwijl de werkelijke oorzaak zich onder het tandvlees bevindt. Hierdoor blijft de ontsteking doorgaan, omdat er nog steeds tandsteen en bacteriën in de 'pocket' aanwezig zijn. Het ontstekingsvocht kan nu nergens heen en veroorzaakt zwelling in het tandvlees, resulterend in pijn.
Bacteriën worden resistent
Zolang de oorzaak van de ontsteking niet wordt verwijderd, zal de ontsteking blijven aanhouden of terugkeren. Bovendien overleven sterke bacteriën de antibiotica, waardoor een superinfectie ontstaat. Bacteriën kunnen ook resistent worden tegen antibiotica, waardoor de medicatie niet meer werkt. Dit zorgt voor een groot probleem en versterkt de resistentie met meer voorgeschreven antibiotica. In Nederland gelden strikte regels voor het voorschrijven van antibiotica, dat enkel is toegestaan voor artsen. Een mondhygiënist heeft geen voorschrijfbevoegdheid en een recept vereist doorgaans een handtekening van een (huis)arts of tandarts.
Uitzonderlijke situaties met aanhoudende ontsteking
In bepaalde gevallen kan een behandeling plaatsvinden onder antibiotica. Bijvoorbeeld als een ontsteking aanhoudt of terugkeert, ondanks uitstekende mondhygiëne en succesvolle behandelingen. Ook krijgen soms kinderen met tandvleesontsteking en botverlies antibiotica voorgeschreven. Antibiotica worden soms gebruikt om de mond tijdelijk te kalmeren bij pijnlijke behandelingen of om pijnklachten te verminderen. In geval van hartproblemen, zoals een lekkende hartklep, kan het ook nodig zijn om antibiotica te slikken tijdens ingrepen met bloedverlies.
Probiotica
Het gebruik van antibiotica heeft impact op de gunstige bacteriën in de mond en darmen. Daarom schrijven zorgverleners steeds vaker probiotica voor na of tijdens een antibioticakuur om de mond- en darmflora te ondersteunen.